Tylko w sytuacji zaistnienia przypadku szczególnie uzasadnionego organ, który powierzył nauczycielowi pełnienie funkcji dyrektora szkoły może go odwołać w czasie roku szkolnego bez wypowiedzenia.
Powyższy przepis ustawy stanowi zatem niejako wyjątek od ogólnej zasady stabilności stosunku zatrudnienia, gdyż zakłada możliwość natychmiastowego odwołania dyrektora szkoły bez zachowania trybu określonego w przepisach w sprawie oceny pracy nauczyciela. Niemniej jednak ustawodawca ograniczył możliwość zastosowania tego przepisu tylko i wyłącznie do przypadków szczególnie uzasadnionych. W związku z ustaleniem szczególnej przesłanki warunkującej odwołanie dyrektora szkoły w trybie art. 38 ust. 1 pkt 2 ustawy o systemie oświaty oraz wyjątkowym charakterem tego przepisu stosowanie jego wykładni w sposób rozszerzający należy uznać za niedopuszczalne. Niestety praktyka jego stosowania wskazuje na odmienne jego rozumienie przez organy powierzające funkcje kierownicze nauczycielowi i niejednokrotne wykorzystywanie jedynie do odwołania „niewygodnego” dyrektora szkoły.
Tymczasem w myśl ugruntowanej wykładni tego przepisu w orzecznictwie sądów administracyjnych odnosi się on do konkretnych, poważnych, zawinionych przez dyrektora lub niezależnych od niego, przypadków, w których nie jest możliwe dalsze pełnienie przez dyrektora szkoły jego funkcji kierowniczej. Ponadto, z powyższych względów winna zachodzić konieczność natychmiastowego przerwania jego czynności, w przypadku, gdy dalsze wykonywanie funkcji dyrektora godziłoby w interes szkoły i powodowałoby destabilizację w jej funkcjonowaniu w zakresie zadań dydaktycznych, wychowawczych i opiekuńczych. Dodania wymaga, że regulacja ta przewidziana jest dla przypadków wymagających natychmiastowego działania organu, który powierzył nauczycielowi stanowisko kierownicze w szkole lub placówce.
Zatem, za przypadki szczególnie uzasadnione należy łącznie uznać, po pierwsze zdarzenia (działania lub zaniechania) o charakterze zupełnie wyjątkowym, nadzwyczajnym (wykraczającym poza działanie rutynowe, codzienne), po drugie mające charakter niedopełnienia obowiązków lub naruszenia uprawnień, określonych prawem, przez nauczyciela – dyrektora szkoły, po trzecie stwierdzone uchybienia są tego rodzaju, że powodują destabilizację w realizacji funkcji (dydaktycznej, wychowawczej i oświatowej) szkoły; po czwarte konieczne jest natychmiastowe zaprzestanie wykonywania funkcji dyrektora, albowiem dalsze zajmowanie stanowiska dyrektora godzi w interes szkoły jako interes publiczny. Dopiero zaistnienie tak rozumianego, przypadku szczególnie uzasadnionego, upoważnia organ powierzający nauczycielowi funkcję kierowniczą, po zasięgnięciu opinii kuratora oświaty, do odwołania nauczyciela ze stanowiska kierowniczego w czasie roku szkolnego bez wypowiedzenia w trybie art. 38 ust. 2 ustawy o systemie oświaty.
Grzegorz Drozd
Zastrzeżenie:
Zagadnienie zostało przedstawione w oparciu o stan prawny obowiązujący w dacie powstania artykułu. Trzeba mieć na względzie, że stan prawny oraz poglądy judykatury mogą ulec zmianie.
