Ustawodawca nie uzależnia dostępu do informacji publicznej od wniesienia jakiejkolwiek opłaty za jej udostępnienie.
 |
| www.morguefile.com |
Każda informacja o sprawach publicznych, na przykład dotyczących działalności jednostek samorządu terytorialnego, stanowi informację publiczną i podlega udostępnieniu na zasadach określonych w ustawie z dnia 6 września 2001 r. o dostępie do informacji publicznej (Dz. U. Nr 112, poz. 1198 ze zm.). Zgodnie z ogólną zasadą, dostęp do informacji publicznej jest bezpłatny.
Tymczasem często organy administracji publicznej wprowadzają opłaty za każde udostępnienie informacji publicznej. Ponadto uzależniają udostępnienie takiej informacji od przedstawienia przez wnioskodawcę dowodu uiszczenia opłaty. Działanie takie narusza przepisy prawa.
Zgodnie z art. 15 ust. 1 powyższej ustawy, jeżeli w wyniku udostępnienia informacji publicznej na wniosek, podmiot obowiązany do udostępnienia ma ponieść dodatkowe koszty związane ze wskazanym we wniosku sposobem udostępnienia lub koniecznością przekształcenia informacji w formę wskazaną we wniosku, podmiot ten może pobrać od wnioskodawcy opłatę w wysokości odpowiadającej tym kosztom. Z kolei ustęp 2 tego artykułu stanowi, że podmiot ten, w terminie 14 dni od dnia złożenia wniosku, powiadomi wnioskodawcę o wysokości opłaty. Udostępnienie informacji zgodnie z wnioskiem następuje po upływie 14 dni od dnia powiadomienia wnioskodawcy, chyba że wnioskodawca dokona w tym terminie zmiany wniosku w zakresie sposobu lub formy udostępnienia informacji albo wycofa wniosek.
Ustawodawca nie uzależnia zatem dostępu do informacji publicznej od wniesienia jakiejkolwiek opłaty za jej udostępnienie. Według przywołanego przepisu ustawy, powiadomienie wnioskodawcy o wysokości opłaty, o której stanowi art. 15 ust. 1 następuje w terminie 14 dni od dnia złożenia wniosku. Udostępnienie informacji zgodnie z wnioskiem następuje natomiast po upływie 14 dni od dnia powiadomienia wnioskodawcy.
W wyroku z dnia 3 kwietnia 2008 r. (I OSK 950/07) Naczelny Sąd Administracyjny stwierdził, że udostępnienie informacji, które wiążą się z dodatkowymi kosztami następuje po upływie 14 dni od dnia powiadomienia, bez względu na to czy wnioskujący o udostępnienie informacji wniesie opłatę czy nie.
Oznacza to, że powiadomienie o wysokości opłaty nie ma żadnego waloru, który na drodze administracyjnej rodziłby skutki wiążące się z egzekucją opłaty. Dostęp do informacji publicznej jest bezpłatny, jak stanowi art. 7 ust. 2 ustawy o dostępie do informacji, z wyjątkiem przewidzianym w art. 15. Jednak przepis ten nie nakłada obowiązku uiszczenia opłaty przez wnioskującego, jeśli wiąże się to z dodatkowymi kosztami, a jedynie stanowi, że podmiot zobowiązany może powiadomić o tych kosztach. Schemat ten ma natomiast umożliwić wnioskodawcy zmianę wniosku w zakresie sposobu lub formy udostępnienia informacji albo jego wycofanie. Z kolei uprawnienie organu do pobrania opłaty powstaje dopiero po udostępnieniu informacji i stanowi przedmiot odrębnego postępowania.
Sebastian Pięta
Zastrzeżenie:
Zagadnienie zostało przedstawione w oparciu o stan prawny obowiązujący w dacie powstania artykułu. Trzeba mieć na względzie, że stan prawny oraz poglądy judykatury mogą ulec zmianie.
