Jednostki budżetowe gminy nie są podatnikami VAT

Naczelny Sąd Administracyjny w uchwale rozstrzygnął, że gminne jednostki budżetowe nie są podatnikami podatku od towarów i usług. Może to oznaczać przełom w sposobie rozliczania podatku VAT w gminach.

W dniu 24 czerwca 2013 r. Naczelny Sąd Administracyjny podjął uchwałę w sprawie zagadnienia prawnego w zakresie podatku od towarów i usług przy okazji rozpatrywania przez Izbę Finansową NSA skargi kasacyjnej złożonej przez gminę Wrocław na wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu dotyczący interpretacji indywidualnej Ministra Finansów (sygn. akt. I FPS 1/13).

Gmina Wrocław sformułowała pytanie, czy w praktyce możliwe i dopuszczalne są dwa tryby rejestracji Gminy i jej jednostek budżetowych dla celów VAT, tj. gmina wraz z jej jednostkami budżetowymi może być zarejestrowana jako jeden podatnik VAT łącznie lub gmina i jej jednostki budżetowe będą zarejestrowane odrębnie dla celów VAT, zaś ostateczna decyzja co do sposobu rejestracji dla celów VAT należy do Gminy oraz jej jednostek budżetowych.

Według Ministra Finansów wyodrębnione ze struktury gminy jednostki budżetowe należy uznać za odrębnych od gminy podatników podatku VAT. Stanowisko Ministra zostało potwierdzone przez Wojewódzki Sąd Administracyjny we Wrocławiu.

Tymczasem, podejmując uchwałę, Naczelny Sąd Administracyjny stwierdził, że w świetle art. 15 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (tekst jednolity: Dz. U. z 2011 r. Nr 177, poz. 1054 ze zm.) gminne jednostki budżetowe nie są podatnikami podatku od towarów i usług.

Zdaniem NSA podatnikiem VAT jest cała gmina. Statusu takiego nie posiadają gminne jednostki budżetowe, ponieważ nie mają one własnego majątku, nie dysponują swoimi dochodami, nie ponoszą odpowiedzialności za wyrządzone szkody wobec osób trzecich, wszystkie czynności wykonują w imieniu i na rzecz gminy, a także nie ponoszą ryzyka gospodarczego prowadzonej działalności, które zawsze obciąża gminę.

Uchwała jest szczególnie istotna w kontekście sposobu rozliczania podatku VAT w gminach. Warto zauważyć, że spośród kilkudziesięciu tysięcy podatników VAT, do których zalicza się jednostki samorządu terytorialnego i samorządowe jednostki budżetowe, pozostanie jedynie 2 874 podatników VAT, co odpowiada liczbie gmin, powiatów i województw w Polsce. W konsekwencji samorządy będą musiały na nowo uporządkować rachunkowość oraz system rozliczeń VAT.

 Sebastian Pięta

Zastrzeżenie: 

Zagadnienie zostało przedstawione w oparciu o stan prawny obowiązujący w dacie powstania artykułu. Trzeba mieć na względzie, że stan prawny oraz poglądy judykatury mogą ulec zmianie.