Organy stanowiące jednostek samorządu terytorialnego, jak wiadomo, mogą realizować swoje kompetencje prawotwórcze poprzez podejmowanie nowych przepisów, zmianę już istniejących, bądź też poprzez uchylanie obowiązujących przepisów. Często zdarzają się sytuację, gdy organ uchwalając nowe regulacje prawne, bądź też je zmieniając uchyla poszczególne przepisy albo też uchyla cały akt (uchwałę). Zdarzają się także przypadki, że organ stanowiący po uchyleniu pewnych przepisów lub całego aktu, zmienia zdanie i podejmuje działanie mające na celu przywrócenie poprzednio obowiązującego stanu prawnego, poprzez uchylenie wcześniej przyjętego uchylenia. Uznając w ten sposób, że nastąpiło odwrócenie skutków prawnych uchylenia i powrót do poprzedniego stanu prawnego sprzed uchylenia. Jednak czy takie działanie jest prawidłowe i dopuszczalne?
W kontekście powyższego trzeba zauważyć, że zasada prawidłowej legislacji ma doniosłe znaczenie w systemie prawa i jej wagę niejednokrotnie podkreślano w orzecznictwie Trybunału Konstytucyjnego. Składa się na nią szereg dyrektyw połączonych pod względem aksjologicznym oraz funkcjonalnym. Dyrektywy te służą ochronie wspólnych wartości, jakimi są zaufanie obywateli do państwa i prawa, pewność prawa. Zasada prawidłowej legislacji została ukształtowana jako system ściśle ze sobą powiązanych dyrektyw adresowanych do prawodawcy, wskazujących jak należy dokonywać zmian prawa w demokratycznym państwie prawnym.
Uchwała uchylająca jest aktem o charakterze jednorazowym i z tego względu jej uchylanie po wejściu w życie, a więc po wywarciu skutku prawnego jest bezprzedmiotowe. Przepisy uchylające mają bowiem charakter niesamodzielny – nie służą bezpośrednio do wyrażania norm prawnych, lecz do wprowadzania zmian w obowiązujących przepisach, poprzez uchylenie mocy obowiązującej poszczególnych przepisów, bądź też uchwały w całości. Niesamodzielny i jednorazowy charakter przepisów uchylających oznacza, że ich normatywny skutek „konsumuje się” (wyczerpuje się) w momencie ich wejścia w życie.
W szczególności uchylenie przepisów uchylających po ich wejściu w życie nie powoduje automatycznie „wycofania” dokonanej wcześniej zmiany w obowiązujących przepisach prawa poprzez uchylenie mocy obowiązującej, ani nie przywraca mocy przepisom przez nie uchylonym (abrogata lege abrogante non reviviscit lex abrogata).Tylko bowiem uchylenie przepisów uchylających w okresie ich vacatio legis powoduje, że przepisy te nie dochodzą do skutku, a tym samym nie doprowadzają do uchylenia danych przepisów, a tym samym nie doprowadzają do zmian w obowiązujących przepisach. Trzeba jednak mieć na względzie, że w przypadku aktów prawa miejscowego może to być utrudnione, gdyż ich wejście w życie jest uzależnione od publikacji w wojewódzkim dzienniku urzędowym, a uchylenie uchwały uchylającej musi wejść w życie przed samą uchwałą uchylającą z zachowaniem zasad ogłaszania aktów normatywnych.
Tym samym, jeśli już doszło do wejścia w życie uchwały uchylającej, a uchwałodawcy z określonych względów zależy na ,,wycofaniu” dokonanego uchylenia, a więc odwrócenia skutków uchylenia to jedynym rozwiązaniem pozostaje uchwalenie całkowicie nowej uchwały w danym przedmiocie, który został uchylony, bądź nowych zmian w części uchylonej uchwały, a nie uchylanie samej uchwały uchylającej. Zatem w takich przypadkach organ stanowiący musi podjąć działania prawodawcze w aspekcie pozytywnym, a więc uchwalając nową uchwałę w miejsce uchylonej, albo też uchwałę zmieniającą uchwałę, której część przepisów uchylono, która ponownie wprowadzi poprzednio obowiązujące przepisy.
Grzegorz Drozd
Zastrzeżenie:
Zagadnienie zostało przedstawione w oparciu o stan prawny obowiązujący w dacie powstania artykułu. Trzeba mieć na względzie, że stan prawny oraz poglądy judykatury mogą ulec zmianie.
Zdjęcie: www.pixabay.com
